Repertuar:

Kiedy w 2021 roku Boską Komedię zwyciężał „Wujaszek Wania” Czechowa w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej z krakowskiego Teatru Ludowego, jurorzy podkreślali, że nagrodzili spektakl cichy, sytuujący się na uboczu powszechnie obowiązujących trendów. Choć w „Śmierci komiwojażera” widzimy dużą część obsady tamtego przedstawienia (Piotr Pilitowski, Piotr Franasowicz, Kajetan Wolniewicz), reżyserka Małgorzata Bogajewska nie wchodzi po raz kolejny do tej samej rzeki. Klasyczny dramat Arthura Millera dziś, w dobie inflacji i powtarzanego jak mantra hasła „rosnące raty kredytów”, nabiera złowrogiej aktualności. Inscenizacja z Teatru Ludowego stroni jednak od doraźnej publicystyki, nie szuka chwytliwych haseł. Bogajewska i jej aktorzy z fenomenalnym w roli Willy’ego Lomana Piotrem Pilitowskim proponują całkiem inną historię - kronikę wewnętrznego rozpadania się dobrego człowieka, który wypadł z gry w życie, opowieść o tym, że nie da się oszukać rzeczywistości. „Śmierć komiwojażera” to psychologiczny teatr najwyższej próby. Teatr dogłębnie smutny, a mimo to pozostawiający ślad nadziei. Od premiery cieszy się niesłabnącym powodzeniem u publiczności, która najczęściej reaguje na niego w jeden sposób – szczerym wzruszeniem.

Teatr Ludowy, Scena pod Ratuszem
Rynek Główny 1

Oresteia to inscenizacja równocześnie bardzo wierna wobec oryginału, jak i radykalnie współczesna. Jest to spektakl aktywnie współtworzony przez aktorki i aktorów, przez co Ajschylos brzmi aktualnie i bezczasowo. Równocześnie ta inscenizacja realizuje antyczną zasadę inscenizacji tragedii, według której jeden aktor odgrywał kilka postaci. Aby być jak najbliżej Ajschylosowego pierwowzoru, twórcy korzystają z oryginalnego tekstu w grece, tłumaczonego na potrzeby tego spektaklu na nowo.

Michał Zadara wprowadza do teatru nowatorski paradygmat współpracy – Scrum. Jest to schemat efektywnego współdziałania stosowany w zarządzaniu projektami. Ten zestaw praktyk składa się ze spotkań, ról i narzędzi, które pomagają zespołom pracującym nad złożonymi problemami – jak stworzenie spektaklu teatralnego – lepiej zarządzać czasem i organizować pracę.

Rezygnując z wielu czynności tradycyjnie przypisanych reżyser/kom i aktor/kom, artysta otwiera się na podmiotowość wszystkich osób uczestniczących w procesie, oferując im partnerskie relacje oraz konkretny schemat organizacji procesów twórczych, w którym współpracujące zespoły studenckie, producenckie i techniczne uczą się skutecznie realizować spektakl.

AST, Scena im. J. Treli (Sala 210)
ul. Straszewskiego 22

Gruba to Patrycja Kowańska, ceniona autorka scenariuszy, reżyserka, a przede wszystkim dramaturżka. Głupa to Dominika Knapik, topowa choreografka, a czasem bardzo interesująca reżyserka. Tym razem same wyszły na scenę, by opowiedzieć, o tym, jak ich obecność w sztuce determinuje ich cielesność, co wynika z faktu, iż zdecydowały się na drogę freelancerek i w jaki sposób swe piętno odciskają na nich dzisiejsze stosunki wewnątrz teatru. W swej pozbawionej zahamowani podróży, gdzie robi się to, czego robić nie wypada i mówi się to, czego się mówić nie powinno, korzystają z imaginarium znanego z dramatów Szekspira, bawiąc się figurami błaznów z dzieł Stradfordczyka. Kowańska zatem przeistacza się w rubasznego Falstaffa, Knapik wciela się w błaznów wygimnastykowanych w ruchu i słowie. Ich przedstawienie staje się jazdą bez trzymanki, gdzie wszystko jest dozwolone, wszystko może zostać podważone albo wyśmiane. Kowańska i Knapik zmieniają konwencje teatralne, na naszych oczach budują zaskakujące choreografie, podkreślając i kwestionując jednocześnie znaczenie płci w teatrze. Ich wspólny seans okazał się największą sensacją tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. Zwyciężył bezapelacyjnie w konkursie SzekspirOFF, ale dla wielu był najlepszym spektaklem festiwalu bez podziału na kategorie. W programie Boskiej Komedii „Very Funny” wchodzi w dialog ze „Snem nocy letniej” stanowiąc krańcowo odmienną od spektaklu Jana Klaty propozycję odczytania Szekspirowskiego świata w kontekście otaczającej nas rzeczywistości.

Nowa Scena
Jagiellońska 1

Gruba to Patrycja Kowańska, ceniona autorka scenariuszy, reżyserka, a przede wszystkim dramaturżka. Głupa to Dominika Knapik, topowa choreografka, a czasem bardzo interesująca reżyserka. Tym razem same wyszły na scenę, by opowiedzieć, o tym, jak ich obecność w sztuce determinuje ich cielesność, co wynika z faktu, iż zdecydowały się na drogę freelancerek i w jaki sposób swe piętno odciskają na nich dzisiejsze stosunki wewnątrz teatru. W swej pozbawionej zahamowani podróży, gdzie robi się to, czego robić nie wypada i mówi się to, czego się mówić nie powinno, korzystają z imaginarium znanego z dramatów Szekspira, bawiąc się figurami błaznów z dzieł Stradfordczyka. Kowańska zatem przeistacza się w rubasznego Falstaffa, Knapik wciela się w błaznów wygimnastykowanych w ruchu i słowie. Ich przedstawienie staje się jazdą bez trzymanki, gdzie wszystko jest dozwolone, wszystko może zostać podważone albo wyśmiane. Kowańska i Knapik zmieniają konwencje teatralne, na naszych oczach budują zaskakujące choreografie, podkreślając i kwestionując jednocześnie znaczenie płci w teatrze. Ich wspólny seans okazał się największą sensacją tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. Zwyciężył bezapelacyjnie w konkursie SzekspirOFF, ale dla wielu był najlepszym spektaklem festiwalu bez podziału na kategorie. W programie Boskiej Komedii „Very Funny” wchodzi w dialog ze „Snem nocy letniej” stanowiąc krańcowo odmienną od spektaklu Jana Klaty propozycję odczytania Szekspirowskiego świata w kontekście otaczającej nas rzeczywistości.

Nowa Scena
Jagiellońska 1

Chwilę przed styczniową premierą „Les Emigrants” według prozy Sebalda w paryskim Odeonie Krystian Lupa przedstawia swój nowy projekt zrealizowany w Teatrze Polskim w Podziemiu we Wrocławiu, w zespole, z którym wielokrotnie pracował, zanim władze politycznymi decyzjami zniszczyły jedną z najważniejszych scen w kraju. Na scenie zobaczymy – znowu – artystki i artystów rozsianych dziś po wielu teatrach: Halinę Rasiakównę, Martę Ziębę, Annę Ilczuk, Ewę Skibińską, Jankę Woźnicką, Wojciecha Ziemiańskiego, Andrzeja Kłaka i Tomasza Lulka.

Krystian Lupa: Ciągle, wciąż na nowo i coraz dotkliwiej tkwimy w więzieniach myślowych konwencji, obowiązujących norm moralności, obyczajowych tabu, w klatkach generacyjnych paradygmatów et cetera... Można by mnożyć...

Te więzienia deformują nasze życie...

Szczęście? Sens i życia? Być mężczyzną? Być kobietą?... Co to znaczy?

Być sobą? Czy to możliwe?... I co to właściwie jest - być sobą?

Kim jestem?... Skąd przychodzę?... Dokąd zmierzam?... W dodatku jeszcze muszę być „Człowiekiem”...

Dwudziestowieczna literatura to kronika zagubienia jaźni... Kryzys tożsamości... Rozproszenie... Miłość, relacje płci stają się szczególnie tajemniczym polem (doświadczalnym?) tego w miarę wzrostu naszej świadomości coraz bardziej niejasnego procesu. My inicjujemy (przeprowadzamy?) to doświadczenie.

Czy proces doświadcza nas?

Dwóch autorów (Federico Garcia Lorca w „Domu Bernardy Alba” i John Maxwell Coetzee w powieści „Lato”... i skąd się tu wzięła Elfriede Jelinek?) – to dwie próby transgresji → stanąć po drugiej stronie płci, aby zobaczyć nieznany obraz siebie i świata...

Duża Scena
os. Szkolne 25

Młodej parze, mierzącej się z trudnościami małżeńskimi ucieka pies. Wystawieni na próbę, w sytuacji kryzysowej zwracają się o pomoc do kobiety, która twierdzi, że potrafi nawiązywać telepatyczny kontakt ze zwierzętami. Jej zdolności przydadzą się nie tylko podczas poszukiwań zaginionego zwierzęcia… „Pies”” to próba zagłębienia się w relacje międzyludzkie i międzygatunkowe z obu perspektyw.  Egzamin powstawał pod opieką Marcina Wierzchowskiego. Scenariusz został napisany w oparciu o improwizacje aktorskie; wykorzystano fachowe źródła i literackie inspiracje na temat relacji ze zwierzętami i komunikacji ze światem pozaludzkim.

BARBARA BENDYK jest studentką III r.  reżyserii na Wydziale Reżyserii i Dramaturgii AST w Krakowie, absolwentką malarstwa i filmu eksperymentalnego na AS w Szczecinie. Szczególnie lubi rozmawiać o relacjach międzygatunkowych i wizytach lekarskich. Stawia na proste rozwiązania - oszczędność środków i energii. Dużo czasu spędza w ciszy i na kursach behawiorystycznych.

AST, Sala 311
ul. Warszawska 5

Kiedy człowiek osiąga punkt, po którym jest już za późno, by zmienić swoje życie? Czy dawne nawyki w ogóle można porzucić na zawsze? Czy istnieje szansa na przerwanie cyklu przemocy przekazywanej z pokolenia na pokolenie? W spektaklu reżyser odtwarza przejmujący rodzinny świat swojego ojca, tłamszonego przez toksyczne mechanizmy obronne własnego ojca. W spektaklu zderzają się dwa światy, stary i młody, które mają ze sobą więcej wspólnego, niż jesteśmy gotowi przyznać.

Tadeusz Pyrczak jest studentem IV r. reżyserii na Wydziale Reżyserii i Dramaturgii AST w Krakowie. Był asystentem Luka Percevala („Pewnego długiego dnia” w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie), Mai Kleczewskiej („Dziady” w Teatrze Słowackiego w Krakowie), Krzysztofa Garbaczewskiego („Sen nocy letniej” w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie). Poza reżyserią zajmuje się również dramaturgią, wideo i reżyserią świateł, a także tworzeniem oprawy wizualnej koncertów muzycznych.

AST, Scena Eksperymentalna
ul. Warszawska 5

W styczniu 2015 roku dwóch uzbrojonych zamachowców wkroczyło do redakcji paryskiego pisma satyrycznego „Charlie Hebdo”. Przyszli, by wyrównać rachunki z ludźmi, którzy żartowali z proroka Mahometa i opublikowali jego karykaturę. Doszło do katastrofy, a wśród ofiar znaleźli się też sami zamachowcy. Te wydarzenia poruszyły Francję i świat. W czasie, gdy do nich kiedy one miały miejsce francuski pisarz Emanuel Carrere przebywał w odosobnieniu na Vipassanie. Odcięty od świata, nie wiedział, że zginęli jego przyjaciele, a Francję ogarnęły uliczne manifestacje. Później opisał to wszystko w autobiograficznej „Jodze”. Historia tego konkretnego żartu stała się dla twórców inspiracją do myślenia nad samym żartem i jego granicami. Teatralna rekonstrukcja tamtych wydarzeń jest wariacją na temat tego, z czego wolno było żartować rysownikom i co mogłoby rozbawić zamachowców na redaktorach „Charlie Hebdo”.

KRZYSZTOF ZYGUCKI jest studentem III roku na Wydziale Reżyserii i Dramaturgii AST w Krakowie. Ukończył prawo na UJ oraz filozofię na UP. Asystent Michała Zadary przy spektaklu dyplomowym „Oresteia”. Członek kolektywu Synergie i Pracowni Dramaturgicznej AST. Współorganizował we współpracy z Goethe Institut wydarzenie „Kobiece teksty dla teatru” (AST, maj 2022) oraz panel czytań performatywnych Pracowni Dramaturgicznej przy 12. Forum Młodej Reżyserii. 

AST, Scena Klasyczna
ul. Warszawska 5

Spektakl fenomen, który zbudował na widowniach Teatru Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego (gdzie jest stale grany) prawdziwą wspólnotę. Reżyserka Katarzyna Szyngiera, scenarzysta, świetny reporter Marcin Napiórkowski oraz kompozytor Andrzej „Weber” Mikosz stworzyli rapowy musical porównywany do słynnego „Hamiltona”, legendarnego spektaklu wciąż granego na Broadwayu. „Hamilton” opowiadał o ojcach założycielach Stanów Zjednoczonych Ameryki, „1989” o polskiej dekadzie lat 80. ubiegłego wieku, czasie „Solidarności”. Na scenie bohaterowie tamtych czasów Kuroń, Frasyniuk, Wałęsa, ale tym razem pierwszy plan należy do kobiet, do tej pory pozostających w cieniu w przekazach o tamtych wydarzeniach. Znakomite rymy i mocna muzyka oraz energetyczne aktorstwo sprawiają, że publiczność odbiera „1989” jak rockowy koncert. Przedstawienie przywraca wiarę w siłę pozytywnych mitów. „Zróbmy bum, zróbmy szum, niech się Polska obudzi…” – śpiewała przez ostatnie miesiące publiczność, spektakl zaś zyskał siłę manifestu łączącego w swym przesłaniu wszystkich ludzi dobrej woli. Rzecz dla każdego, specjaliści natomiast docenią fenomenalną robotę na wszystkich planach. Zespół Teatru Słowackiego udowadnia, że należy do bezdyskusyjnie najlepszych w kraju.

Teatr im. J. Słowackiego, Duża Scena
plac Świętego Ducha 1

Chwilę przed styczniową premierą „Les Emigrants” według prozy Sebalda w paryskim Odeonie Krystian Lupa przedstawia swój nowy projekt zrealizowany w Teatrze Polskim w Podziemiu we Wrocławiu, w zespole, z którym wielokrotnie pracował, zanim władze politycznymi decyzjami zniszczyły jedną z najważniejszych scen w kraju. Na scenie zobaczymy – znowu – artystki i artystów rozsianych dziś po wielu teatrach: Halinę Rasiakównę, Martę Ziębę, Annę Ilczuk, Ewę Skibińską, Jankę Woźnicką, Wojciecha Ziemiańskiego, Andrzeja Kłaka i Tomasza Lulka.

Krystian Lupa: Ciągle, wciąż na nowo i coraz dotkliwiej tkwimy w więzieniach myślowych konwencji, obowiązujących norm moralności, obyczajowych tabu, w klatkach generacyjnych paradygmatów et cetera... Można by mnożyć...

Te więzienia deformują nasze życie...

Szczęście? Sens i życia? Być mężczyzną? Być kobietą?... Co to znaczy?

Być sobą? Czy to możliwe?... I co to właściwie jest - być sobą?

Kim jestem?... Skąd przychodzę?... Dokąd zmierzam?... W dodatku jeszcze muszę być „Człowiekiem”...

Dwudziestowieczna literatura to kronika zagubienia jaźni... Kryzys tożsamości... Rozproszenie... Miłość, relacje płci stają się szczególnie tajemniczym polem (doświadczalnym?) tego w miarę wzrostu naszej świadomości coraz bardziej niejasnego procesu. My inicjujemy (przeprowadzamy?) to doświadczenie.

Czy proces doświadcza nas?

Dwóch autorów (Federico Garcia Lorca w „Domu Bernardy Alba” i John Maxwell Coetzee w powieści „Lato”... i skąd się tu wzięła Elfriede Jelinek?) – to dwie próby transgresji → stanąć po drugiej stronie płci, aby zobaczyć nieznany obraz siebie i świata...

Duża Scena
os. Szkolne 25

Wiktor Robin powraca do konkursu Inferno Boskiej Komedii (dostał w nim w 2016 roku nagrodę za reżyserię spektaklu „Każdy dostanie to, w co wierzy” z warszawskiego Teatru Powszechnego) przedstawieniem opartym na historii prawdziwej. W jej centrum stoi autentyczna postać Eugeniusza Steinbarta, wzięta wprost z historii lokalnej Łodzi. Prasa pisała o nim jako kobiecie wyglądającej dokładnie jak mężczyzna. Posługując się dokumentami krewnego wziął ślub kościelny i razem z żoną wychowywał dziecko. Za „poświadczenie nieprawdy” został osadzony w więzieniu. Spektakl jest odtworzeniem jego procesu. Ale… Procesu Eugeniusza czy Eugenii, która w poczuciu niezgody na krzywdy za doznawane z powodu swej podwójnej płci próbowała targnąć się na własne życie? Te pytania powracają, bo ze sceny wciąż padają zaimki „ona” i „on”. Płeć bohatera ma dla niego niemierzalne życiowe znaczenie, ale my o tym zapominamy. Wielka w tym zasługa reżysera, autorki tekstu Jolanty Janiczak, a przede wszystkim Edmunda Krempińskiego, transpłciowego aktora, który włożył w ten spektakl własne bardzo intymne doświadczenie. W efekcie w Łodzi powstało przedstawienie, którego wymiar społeczny swoim znaczeniem przyćmiewa inne sfery. Głos, który ma szansę przebić mur obojętności. Pierwsza w polskim teatrze głównego nurtu opowieść o tranzycji, która nie buduje przed szeroką widownią żadnych barier.

Narodowy Stary Teatr Scena Kameralna
ul. Starowiślna 21

Projekt multidyscyplinarny płynnie łączący świat teatru ze sportem, dokumentem i muzyką. Oprócz aktorów zaproszonych do udziału w spektaklu w nagraniach usłyszymy wybitne postaci polskiego sportu. To zrozumiałe, bo najważniejsza w nowym przedstawieniu Teatru Barakah, miejsca i środowiska odważnie eksplorującego tematy ważne dla społeczności LGBTQ+ i walczącego o to, by burzyć granice nietolerancji w polskim społeczeństwie, jest Caitlyn Jenner – amerykańska osobowość medialna, znana chociażby z serialu o rodzinie Kardashianów, mistrzyni olimpijska w dziesięcioboju mężczyzn na igrzyskach w Montrealu w 1976 roku. Twórcy przyglądają się jej życiowej drodze, która doprowadziła ją do tranzycji. Badają relację z byłą żoną Kris oraz zadają pytania o źródła tożsamości. Kim jestem wobec wszystkich zmian? Kim jestem dla siebie, a jak postrzegają mnie inni? Odważnie mierzą się z traumami wyobcowania, odrzucenia, samotności, lęku przed innością i napiętnowaniem. Spektakl staje się wspólnym doświadczeniem autorek i autorów, do którego zaproszeni jesteśmy i my – każda, każdy i każde z własnym życiowym bagażem.

Spektakl ma charakter multidyscyplinarny, za sprawą połączenia światów teatru, sportu, dokumentu oraz muzyki. Przedstawienie jest wzbogacone nagraniami rozmów z wybitnymi postaciami polskiego sportu.

Teatr BARAKAH
Paulińska 28

Andrzej Seweryn po raz pierwszy podszedł do roli Leara w 2014 roku w Teatrze Polskim w monumentalnym, kostiumowym spektaklu Jacquesa Lassalle’a. I tak jak kiedyś Gustaw Holoubek zamknął swego Leara w galerii nieustannych psychologicznych przeistoczeń, zmian nastroju, rytmu i tonacji, tak wtedy Andrzej Seweryn przeprowadził króla Brytannii przez proces starzenia się i rozpadu osobowości. Silny mężczyzna w kwiecie wieku dysponujący potężną wolą ulegał eskalacji drzemiącego w nim szaleństwa, ciało także go zdradzało, przychodziła starcza słabość, niepewność gestu i lęk wobec pułapek świata. Lear Seweryna był rozpięty od szumnej witalnej manifestacji po cichą i nieważną dla innych agonię. A teraz Andrzej Seweryn wraca do postaci króla Leara. Żeby stary, dawno umarły bohater przyjrzał się ponownie swemu upadkowi, pochylił się gdzieś w zaświatach nad przegranym życiem i nędznym losem człowieka.

Teatr im. J. Słowackiego, Duża Scena
plac Świętego Ducha 1

Na początku była książka, w której Mateusz Pakuła zawarł pisaną ex post, ale w formie dziennika, kronikę umierania swego ojca. Rzecz przejmująca szczerością, intymne wyznanie miłości, żalu i wściekłości, że nie można było skrócić cierpień konającego człowieka. Jeden z najciekawszych polskich dramaturgów i najbardziej oryginalnych reżyserów postanowił jednak nie zamykać tej historii i poddał ją próbie sceny. Rozpisał narrację na pięciu fantastycznych aktorów, a ci dali jej nowy, dla wielu nieoczekiwany wymiar. W relację, której autor nie szczędzi nam nawet najbardziej drastycznych szczegółów, wkradł się bowiem podszyty rozpaczą śmiech. Działa jak wentyl bezpieczeństwa, by łatwiej było to teatralne i życiowe doświadczenie wytrzymać. Do granic bezkompromisowy spektakl jest krzykiem o prawo do eutanazji, bluzgiem przeciw zakłamanemu polskiemu społeczeństwu i nie kryjącej się z najlepszym samopoczuciem kościelnej hierarchii. Na Boską Komedię trafia zjechawszy wiele festiwali, gdzie za każdym razem jest odbierany jako coś więcej niż normalne przedstawienie. Stąd niekończące się długo po zakończeniu rozmowy z artystów z widzami, prawdziwe ich spotkanie. Do tego wiele nagród, z Grand Prix tegorocznego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej oraz nagrodą zespołową dla wszystkich wykonawców na Festiwalu Sztuki Aktorskiej w Kaliszu. Duża Scena
os. Szkolne 25

Znana z wielu poprzednich edycji festiwalu reżyserka (ostatnio pokazywała na Boskiej Komedii zbuntowaną przeciw swojemu zapisanemu w tradycji losowi Halkę z Narodowego Starego Teatru w Krakowie) znów z empatią, zrozumieniem, ale i ledwie dostrzegalnym dystansem pochyla się nad kondycją współczesnych kobiet. Bazę scenariusza stanowi klasyczne opowiadanie „Pętla” Marka Hłaski, jego ekranizacja dokonaną przez Wojciecha Jerzego Hasa oraz aktorskie improwizacje. Sednem zapadającej w pamięć inscenizacji jest problem alkoholizmu, tyle że widzianego z perspektywy współuzależnionych kobiet. Spektakl daje także wgląd w stosunki panujące tu i teraz w teatrze, na różne sposoby, także poprzez ekspresyjny taniec, podkreślając wciąż obecny w nim patriarchat i sytuacje podszyte artykułowaną wprost lub aplikowaną podskórnie przemocą. Mimo to twórczynie i twórcy nikogo nie osądzają, z czułością pochylając się nad wszystkimi postaciami. Choć w pierwszym planie mamy znakomitą rolę Anny Ilczuk z jej wstrząsającym finałowym monologiem, w którym podsumowuje dzisiejsze kobiece lęki, wywołując łzy na widowni, liczy się wspólna robota zespołu Teatru Powszechnego w Warszawie.

Narodowy Stary Teatr Scena Kameralna
ul. Starowiślna 21

Jedno z najważniejszych przedstawień sezonu inspirowane głośnymi reportażami Janusza Schwertnera, w których dziennikarz portalu onet.pl wziął pod lupę system dziecięcej opieki psychiatrycznej w Polsce i próbował odpowiedzieć na pytanie, skąd tak wysoka liczba samobójstw młodych ludzi w naszym kraju. Reżyser spektaklu, obecny dyrektor artystyczny Teatru Współczesnego w Szczecinie Jakub Skrzywanek powraca na Boską Komedię rok po poruszającej „Śmierci Jana Pawła II”. Tym razem podejmuje pomijany przez artystów temat działania sytemu opiekuńczego w państwie, ale do odpowiedzi wywołuje każdą / każdego z nas. „Spartakus” każe nam spojrzeć w lustro i powiedzieć samym sobie, jak opiekujemy się swoimi bliskimi i wszystkimi innymi potrzebującymi naszej pomocy. Inscenizacja powstała we współpracy z różnorodnymi środowiskami, m.in. Kołem Gospodyń Wiejskich ze wsi Stobno, zrzeszającą osoby LGBTQ+ Lambdą Szczecin, artystkami i artystami zgromadzonymi wokół Teatru Współczesnego i Akademii Sztuki w Szczecinie. Finałem pełnego frenetycznych obrazów widowiska, które kontynuuje w Krakowie swój triumfalny objazd po Polsce, jest inscenizowany na scenie ślub pary nieheteronormatywnej, za każdym razem innej. Dzięki „Spartakusowi” symbolicznie połączyło się już kilkadziesiąt takich par.

Teatr im. J. Słowackiego, Duża Scena
plac Świętego Ducha 1

Przed dwoma laty Małgorzata Wdowik pokazywała na Boskiej Komedii „Wstyd” z warszawskiego Nowego Teatru, wcześniej festiwalowa publiczność oglądała m.in. pierwszą część jej trylogii o uczuciach, czyli „Gniew” z TR Warszawa. Tym razem jedna z najważniejszych dziś polskich reżyserek przywozi do Krakowa projekt z dotychczasowych najbardziej oryginalny i ryzykowny. Inspiracją dla debiutanckiego spektaklu Wdowik we Wrocławskim Teatrze Pantomimy była jedna z najgłośniejszych książek ostatnich lat – „Niepokój przychodzi o zmierzchu” Lucas Marieke Rijnevelda. Sensacyjny debiut niderlandzkiej autorki (dziś autora, jest po tranzycji) ukazał jak w soczewce neurotyczną osobowość naszych czasów, sprawiając, że utożsamili się z tą opowieścią młodzi, niemal niezależnie od miejsca życia. Wrocławskie przedstawienie oddaje siłę książki, mimo że niemal brakuje w nim słów. Zastępuje je wszechobecny ruch, gest, czasem ich zawieszenie. Jest przy tym zaskakująco wierne literackiemu oryginałowi, niektóre zawarte w książce tropy dodatkowo wyostrza. Z racji na wskroś uniwersalnego tematu rzecz absolutnie zrozumiała pod każdą szerokością geograficzną.

Duża Scena
os. Szkolne 25

Poprzednie swoje realizowane w Polsce przedstawienie, pokazywane na Boskiej Komedii „3siostry” przygotował belgijski reżyser w koprodukcji TR Warszawa i Narodowego Starego Teatru. Nad „Zmierzchem długiego dnia” Eugene’a O’Neilla, który w trakcie prób zamienił się w „Pewnego długiego dnia”, pracował już tylko z zespołem z Krakowa. Przedstawienie będzie zaskoczeniem dla fanów twórczości jednego z największych wizjonerów europejskiego teatru, bo prawdopodobnie jest to najbardziej ascetyczna z jego prac. Próżno szukać tu obrazów i efektów, z jakich słyną spektakle Percevala, który tym razem całkowicie schował się za aktorkami i aktorami Narodowego Starego Teatru. Miał absolutną rację, bowiem wszyscy są wspaniali, grają, jakby unosili się nad sceną, a kreacje do zapamiętania na długie lata tworzą wyróżniony prestiżową Nagrodą Zelwerowicza Roman Gancarczyk i – przede wszystkim – Małgorzata Zawadzka. Cała inscenizacja staje się zaś bolesną wiwisekcją rodziny w stanie nieodwracalnego rozpadu, spowodowanego przez alkoholowe uzależnienie. U Parcevala autodestrukcja dotyka wszystkich bez wyjątku, diagnoza jest bezlitosna. Z pozoru bardzo skromne to przedstawienie, a jednak robi piorunujące wrażenie.

Narodowy Stary Teatr - Duża Scena
ul. Jagiellońska 1

Ostatnie lata to dla Eweliny Marciniak czas niezwykle intensywnej pracy i ogromnych sukcesów. Tyle że odnosiła je poza Polską – w Szwajcarii („Złoto Renu” Wagnera w Bernie), Austrii („Ifigenia” Bednarczyk jako jednak z dwóch premier tegorocznego festiwalu w Salzburgu), a przede wszystkim w Niemczech. Polska artystka swoje spektakle realizowała we Fryburgu, w Deutsches Theather w Berlinie, a przede wszystkim w Thalia Theather w Hamburgu, gdzie powstały jej najważniejsze inscenizacje, z nagrodzonym najbardziej prestiżową nagrodą Faust „Bokserem” według Szczepana Twardocha. Z adaptacją dwóch pierwszych tomów czteroksięgu Eleny Ferrante „Genialna przyjaciółki” artystka pierwszy raz pojawiła się w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Powstała pełna reżyserskiego szwungu pełna humoru, ostrych diagnoz społecznych inicjacyjna opowieść o młodości dwóch dziewczyn w cieniu Wezuwiusza. Rzecz o prawdziwym siostrzeństwie, zmaganiu z opresją świata, własną biologią i tłamszonymi marzeniami, w której zobaczy siebie niejedna kobieta (niezależnie od wieku), ale spektakl nie tylko dla pań. Dużo w nim również o męskich lękach i obsesjach, a także przemocy tak wszechobecnej w codziennym życiu, że aż niezauważalnej. Znakomite role wszystkich bez wyjątku aktorek i aktorów, a także budowana na żywo przez wybitnego multiinstrumentalistę Wacława Zimpela ścieżka dźwiękowa. Niezwykła jak całe to przedstawienie.

Narodowy Stary Teatr Scena Kameralna
ul. Starowiślna 21

Świetna komedia i melodramat w jednym spektaklu. A przede wszystkim sceniczne spotkanie Daniela Olbrychskiego i Tomasza Karolaka. Pierwszy wciela się w starego aktora, właśnie przygotowującego się do roli Szekspirowskiego króla Leara. Drugi jest jego synem, z którym łączy go trudna przeszłość. Nie widzieli się od lat, a teraz ojciec robi synowi niespodziankę. Puka do jego drzwi i zamierza zostać na dużo dłużej…

Sztuka Serge’a Kribusa święciła tryumfy we Francji, była jednym z paryskich przebojów, a Olbrychski i Karolak dają jej nowe, inne życie. Dla obu znakomitych aktorów role w „Niespodzianym powrocie” mają szczególny, bardzo osobisty wydźwięk. Daniel Olbrychski grał niegdyś Leara, portrecie jego bohatera łatwo odnaleźć niejedną wspólną z aktorem cechę. Tomasz Karolak zrywa zaś z jednoznacznie komediowym wizerunkiem, jest całkiem inny niż w popularnych filmach i serialach. No i podkreśla, że przedstawienie dało mu szansę, by uporać się z prywatnymi demonami. Słowem, coś zdecydowanie więcej niż jeszcze jedna komercyjna produkcja dwóch gwiazd teatru i kina. Prawdziwe zaskoczenie.

Duża Scena
os. Szkolne 25

Jeden z najważniejszych polskich reżyserów ostatnich dwóch dekad po raz siódmy realizuje sztukę Williama Szekspira, jednak dopiero po raz drugi sięga po komedię. Poprzednio w Pradze przygotował „Miarkę za miarkę”, ale bynajmniej nie było radosne i jasne przedstawienie. Teatru lekkiego, łatwego i przyjemnego nie powinni również spodziewać się widzowie „Snu nocy letniej”, gdyż Jan Klata czyta jeden z najbardziej znanych tekstów autora „Hamleta” wbrew tradycji. W jego ujęciu jest to bezkompromisowa opowieść o świecie, w którym przemoc stała się normą i już nikt się jej nie dziwi, a mężczyźni dogłębnie nienawidzą kobiet. Zamiast beztroskiej zabawy i wiary w moc czarów elfów, także uśmiechniętego duszka Puka, Klata wciąga nas w senny koszmar, lepką marę, która męczy i dusi, ale nie możemy się z niej uwolnić. Mocne sekwencje podkreślają, iż społeczne patologie są nie do odwrócenia. Na przeciwległym biegunie zaś teatr Rzemieślników jako satyra na dzisiejszy dyktat politycznej poprawności w pełnym samozadowolenia środowisku sztuki, z frazami podsłuchanymi podczas prób innych, idących w awangardzie zmian twórców. Fantastyczne zespołowe granie aktorek i aktorów poznańskiego Teatru Nowego, ale szczególne wrażenie robi znakomita Antonina Choroszy – Tytania, jakiej na scenie jeszcze nie było.

Teatr Ludowy, Duża Scena,
os. Teatralne 34

Świetna komedia i melodramat w jednym spektaklu. A przede wszystkim sceniczne spotkanie Daniela Olbrychskiego i Tomasza Karolaka. Pierwszy wciela się w starego aktora, właśnie przygotowującego się do roli Szekspirowskiego króla Leara. Drugi jest jego synem, z którym łączy go trudna przeszłość. Nie widzieli się od lat, a teraz ojciec robi synowi niespodziankę. Puka do jego drzwi i zamierza zostać na dużo dłużej…

Sztuka Serge’a Kribusa święciła tryumfy we Francji, była jednym z paryskich przebojów, a Olbrychski i Karolak dają jej nowe, inne życie. Dla obu znakomitych aktorów role w „Niespodzianym powrocie” mają szczególny, bardzo osobisty wydźwięk. Daniel Olbrychski grał niegdyś Leara, portrecie jego bohatera łatwo odnaleźć niejedną wspólną z aktorem cechę. Tomasz Karolak zrywa zaś z jednoznacznie komediowym wizerunkiem, jest całkiem inny niż w popularnych filmach i serialach. No i podkreśla, że przedstawienie dało mu szansę, by uporać się z prywatnymi demonami. Słowem, coś zdecydowanie więcej niż jeszcze jedna komercyjna produkcja dwóch gwiazd teatru i kina. Prawdziwe zaskoczenie.

Duża Scena
os. Szkolne 25

Najświeższy dyplom Wydziału Aktorskiego krakowskiej AST, który stał się jednym z wydarzeń początku nowego sezonu w skali całego kraju. Doskonale znany widzom festiwalu Boska Komedia Michał Borczuch (zdobył tu wiele nagród, włącznie z Grand Prix za „Wszystko o mojej matce” z Łaźni Nowej) proponuje autorską wersję słynnej sztuki Tony’ego Kushnera, tej samej, którą przed laty z wielkim sukcesem realizował Krzysztof Warlikowski. Tekst osadzony jest w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku w mrocznej erze AIDS, dla dzisiejszych młodych aktorek i aktorów już odległych czy wręcz egzotycznych. Jednak dla Michała Borczucha i współtworzących spektakl wykonawców ważne są uczucia bohaterów, odpowiedź na pytanie, po jakiej stronie stają, jak ścierają się walczące w nich i w świecie dobro i zło. W „Aniołach w Ameryce” dwóch herosów – dobry (Prior Walter) i zły (Roy M. Cohn) – toczą ze sobą batalię o władzę nad światem, jasność spotyka się z mrokiem, jedno próbuje wyprzeć drugie. Przedstawienie krakowskiej AST nie szuka na siłę aktualizacji, ale okazuje się boleśnie współczesne. Polska 2023 jest bowiem ciągle pełna uprzedzeń i nietolerancji. Dlatego to, co publiczne, spotyka się z prywatnymi doświadczeniami młodych artystów.

Zagrane w całości „Anioły w Ameryce” trwałyby niewiele mniej niż siedem godzin. Tony Kushner zezwolił twórcom inscenizacji w AST – tylko tej konkretnej inscenizacji – na dokonanie skrótów w tekście. Zmiany te zostały wprowadzone bez bezpośredniego udziału autora.

Ogród Teatru Łaźnia Nowa - Kino plenerowe
os. Szkolne 25

Dwa lata po słynnych „Dziadach” z krakowskiego Teatru Słowackiego w Krakowie, pokazywanych także na Boskiej Komedii, Maja Kleczewska przedstawia nową inscenizację arcydramatu Adama Mickiewicza, tym razem zrealizowaną w Iwano-Frankiwsku w Ukrainie. To „Dziady” czasu wojny, niejeden raz zdarzało się, że pracę przerywały alarmy bombowe, zatem artyści byli w nieustannej gotowości, by w razie potrzeby w każdej chwili uciec do schronu. Ekstremalne okoliczności towarzyszące próbom oraz świadomość, jak wielkie spustoszenia czyni rosyjska inwazja, dały spektaklowi gorącą temperaturę i bezkompromisowość. Powstało przedstawienie zdecydowanie bardziej kameralne od wersji krakowskiej, a jednak pełne oskarżycielskiej siły. „Dziady” z Iwano-Frankiwska każą Europie przestać oczekiwać wdzięczności od Ukraińców, natomiast stawiają pytanie o to, co jeszcze jesteśmy Ukrainie winni. Ostro traktuje też sprawę tak zwanych kulturalnych sankcji wobec Rosji, uznając, że w ogromnej mierze są one fikcją preparowaną przez zadowolonych z siebie zachodnioeuropejskich pięknoduchów, szukających w tej sytuacji potwierdzenia własnej rzekomej przyzwoitości. W roli Konrada znany z poznańskiego „Hamleta” Kleczewskiej świetny ukraiński aktor Roman Lutskiy.

Teatr im. J. Słowackiego, Duża Scena
Pl. św. Ducha 1

Jednoosobowy teatr Agnieszki Przepiórskiej jest unikalnym zjawiskiem w skali całego kraju. W Łaźni Nowej znakomita aktorka wcielała się w poetkę Zuzannę Ginczankę, w Teatrze Słowackiego w noblistkę Wisławę Szymborską i wybitną biolożkę Simonę Kossak. Jednak swe monodramy przygotowuje i pokazuje Przepiórska nie tylko w Krakowie. „W maju się nie umiera” powstało w warszawskim Domu Spotkań z Historią i zajmuje w dorobku artystki wyjątkowe miejsce. To opowieść o opozycyjnej poetce Barbarze Sadowskiej, matce zabitego przez ZOMO w maju 1982 roku Grzegorza Przemyka. Spektakl na wskroś ascetyczny, maleńki, a przy tym absolutnie uczciwy. Trwa ledwie siedemdziesiąt minut, a trudno się z niego otrząsnąć. Rzecz o macierzyństwie nieszablonowym i rozwichrzonym, a przede wszystkim o miłości, co pozwala przetrwać najbardziej ekstremalnie trudne chwili. I o pragnieniu sprawiedliwości wbrew wszystkiemu, o tym, że trzeba wierzyć, że da się skruszyć ludzi o miedzianych czołach, niezależnie od miejsca, gdzie dopuszczają się swoich czynów. Chociaż wiemy, jak tragicznie dopełnił się los Barbary Sadowskiej, nie zostajemy z samym smutkiem. Za „W maju się nie umiera” Agnieszka Przepiórska otrzymała prestiżową Nagrodę Zelwerowicza dla najlepszej aktorki w sezonie 2022/2023. Całkowicie zasłużenie.

Dom Machin (Scena Miniatura)
pl. Św. Ducha 2

Dwa lata po słynnych „Dziadach” z krakowskiego Teatru Słowackiego w Krakowie, pokazywanych także na Boskiej Komedii, Maja Kleczewska przedstawia nową inscenizację arcydramatu Adama Mickiewicza, tym razem zrealizowaną w Iwano-Frankiwsku w Ukrainie. To „Dziady” czasu wojny, niejeden raz zdarzało się, że pracę przerywały alarmy bombowe, zatem artyści byli w nieustannej gotowości, by w razie potrzeby w każdej chwili uciec do schronu. Ekstremalne okoliczności towarzyszące próbom oraz świadomość, jak wielkie spustoszenia czyni rosyjska inwazja, dały spektaklowi gorącą temperaturę i bezkompromisowość. Powstało przedstawienie zdecydowanie bardziej kameralne od wersji krakowskiej, a jednak pełne oskarżycielskiej siły. „Dziady” z Iwano-Frankiwska każą Europie przestać oczekiwać wdzięczności od Ukraińców, natomiast stawiają pytanie o to, co jeszcze jesteśmy Ukrainie winni. Ostro traktuje też sprawę tak zwanych kulturalnych sankcji wobec Rosji, uznając, że w ogromnej mierze są one fikcją preparowaną przez zadowolonych z siebie zachodnioeuropejskich pięknoduchów, szukających w tej sytuacji potwierdzenia własnej rzekomej przyzwoitości. W roli Konrada znany z poznańskiego „Hamleta” Kleczewskiej świetny ukraiński aktor Roman Lutskiy.

Teatr im. J. Słowackiego, Duża Scena
Pl. św. Ducha 1

Teatralna medytacja na temat eutanazji rozpięta między performance’em, spektaklem dramatycznym a teatrem ruchu, w części oparta o nową, dotychczas niewystawianą sztukę Iwana Wyrypajewa „Znikanie”. Młoda artystka u progu światowej kariery postanawia poddać zabiegowi wspomaganego samobójstwa i podczas specjalnie zwołanej konferencji prasowej próbuje uzasadnić swą decyzję. Z doświadczeniem „dobrej śmierci” konfrontuje się rodzina podczas wspólnego śniadania, ale nie znajduje potrzebnych do tego słów. Powstałe w międzynarodowej koprodukcji przedstawienia zderza ze sobą różne postawy wobec eutanazji, stawiając najbardziej podstawowe pytania to, kto powinien decydować o naszym życiu. Czy leży ono w gestii prawa, medycyny, kościoła? W Hiszpanii eutanazja w konkretnych przypadkach jest dozwolona i legalna, w Polsce nie rozpoczęła się nawet poważna dyskusja na ten temat. Niespieszne, chwilami oniryczne przedstawienie Norberta Rakowskiego jest kolejnym apelem, byśmy znaleźli siłę, odwagę i możliwości, by ją podjąć. W międzynarodowym kolektywie aktorskim m.in. znakomita hiszpańska aktorka Socorro Anadón, a także znana z Łaźniowych spektakli „Śnieg” i „Strach i nędza IV RP” oraz  z wielu produkcji Teatru Polskiego we Wrocławiu i Teatru Studio w Warszawie Marta Zięba.

Duża Scena
os. Szkolne 25

Jednoosobowy teatr Agnieszki Przepiórskiej jest unikalnym zjawiskiem w skali całego kraju. W Łaźni Nowej znakomita aktorka wcielała się w poetkę Zuzannę Ginczankę, w Teatrze Słowackiego w noblistkę Wisławę Szymborską i wybitną biolożkę Simonę Kossak. Jednak swe monodramy przygotowuje i pokazuje Przepiórska nie tylko w Krakowie. „W maju się nie umiera” powstało w warszawskim Domu Spotkań z Historią i zajmuje w dorobku artystki wyjątkowe miejsce. To opowieść o opozycyjnej poetce Barbarze Sadowskiej, matce zabitego przez ZOMO w maju 1982 roku Grzegorza Przemyka. Spektakl na wskroś ascetyczny, maleńki, a przy tym absolutnie uczciwy. Trwa ledwie siedemdziesiąt minut, a trudno się z niego otrząsnąć. Rzecz o macierzyństwie nieszablonowym i rozwichrzonym, a przede wszystkim o miłości, co pozwala przetrwać najbardziej ekstremalnie trudne chwili. I o pragnieniu sprawiedliwości wbrew wszystkiemu, o tym, że trzeba wierzyć, że da się skruszyć ludzi o miedzianych czołach, niezależnie od miejsca, gdzie dopuszczają się swoich czynów. Chociaż wiemy, jak tragicznie dopełnił się los Barbary Sadowskiej, nie zostajemy z samym smutkiem. Za „W maju się nie umiera” Agnieszka Przepiórska otrzymała prestiżową Nagrodę Zelwerowicza dla najlepszej aktorki w sezonie 2022/2023. Całkowicie zasłużenie.

Dom Machin (Scena Miniatura)
pl. Św. Ducha 2

Prawdopodobnie najbardziej niezwykłe przedstawienie w całym dorobku Krystyny Jandy. Wielka aktorka przygotowała je na swe siedemdziesiąte urodziny, aby w jedyny w swoim rodzaju sposób podsumować swoje – dotychczasowe – życie w sztuce. Jest więc o rodzinnych korzeniach, egzaminie do warszawskiej PWST, który zdawała, wcale tego nie planując, bo zamierzała raczej rozwijać plastyczne zainteresowania, i najważniejszych szkolnych profesorach. Jest o teatrach Krystyny Jandy, o jej przyjaciołach, mistrzach, z tym najważniejszym, Andrzejem Wajdą. Wszystko podane w lekkiej anegdotycznej formie, skrzy się dowcipem. „My Way” to również opowieść o Jandzie prywatnej, która żyje po swojemu i czasem z najbardziej przyziemnymi sprawami nie umie sobie poradzić. O miłości i stracie, gdyż jednym z najważniejszych bohaterów seansu jest nieżyjący już mąż aktorki wybitny operator Edward Kłosiński. I o Teatrze Polonia od czasu budowy po dzień dzisiejszy. Najkrócej mówiąc zaś – o życiu z pasją i na własnych warunkach. Także dziś, gdy polska rzeczywistość przejmuje Jandę smutkiem i lękiem. W warszawskiej Polonii nie można zdobyć na to przedstawienie biletów, z sukcesem objeżdża też cały kraj. Nie do zapomnienia. Narodowy Stary Teatr - Duża Scena
ul. Jagiellońska 1